ŞiirlerDe SoYuT KaRmAşIkLıK

Şafak Eyüboğlu | Söylenecek Çok Şey Var | Tuval Üzeri Karışık Teknik

Şiir, her şeyi çoğaltacak, büyütecek, karmaşıklaştıracak

Şair ile ötekisi arasında bağ kuran bir ara yüz olan şiir

Karmaşıklığın çağrışımlarından doğar

Karmaşıklıktan sakarlık doğar ve

bu yeni belirişlere yol açar

Sakarlık da kendi içinde karmaşıktır

Şiirde sakarlıktan yeni sözcükler doğabilir

Yeni açılımlar açar zihinde

Yani tesadüfen

Şiirin doğuş alanı,

Seslerin varyasyonu yani dolaşması veya dolaştırılması

Burada bir anlam meselesi olmayabilir

Seslerin güzelliği

Dolaşma, yani varyasyon gücü

Kıvrılması seslerin

Sözü de şiiri de şiir yapan varyasyon ritim ve

Bunun ölçülendirilmesi diyorlar…

Şiirci bunları bilerek değil el yordamıyla yapıyor sanki…

Dil soyuttur, karmaşıktır, simgedir, işaretlerdir

Seslerin dolaştırılmasıdır diyorlar; şiir de öyle

Dil, sonsuzluğu içinde taşıyorsa

Şiir de sonsuzluğu içinde taşıyor

Sözel anlatım süre alıcı olduğundan

Matematik süreyi kısaltıyor diyorlar

Şiir de süreyi kısaltır

Bir dize ile bir romanın anlattığını anlatıverir size

Söz, şeyin özüdür diyorlar

Şiir de yazan kişinin özüdür biraz

Sözcükler buyurgandır diyorlar

Öyleyse şiirde buyurgandır

Şiir, okuyanla anlam ve canlılık kazanır diyorlar

Okuyan da şiiri karmaşıklaştırabilir

Şiirden anladığı karmaşıklık, kendi karmaşıklığıdır belki okuyanın

Yaşanmış, yaşanmamış her şey şiire girer

Şiir özgürlük alanıdır

Şiirde, şiircinin yaşanmışlıklarından deneyimlediği

Her şey ve başkalarının yaşantılarından veya anlatımlarından

Gözlemlediği zihninin içeriklerine çevirdiği

Kendine göre anlamlandırdığı

Kendisinin olmayan duygular da yazılır

Şiirci şiiri kendi zihninin aynasında görür

Bazen görünür, bazen aniden kaybolur aynada şiir

Aynanın içinde, aynadan da gizlenebilir

İnsan, kendisi ile bağ kurmaya uğraşırken

Şiire yaklaşıyor, uzaklaşıyor,

Sonra yeniden yaklaşıyor

Birbirinden ayrılan, uzaklaşan birbirine yabancılaşan

Sözcükler de bir bütünlük oluşturabiliyor

Türkü yakmak gibi

Şiiri yakmak da çok zordur

Şiirin tutuşması çok zordur

Yazıldığı kağıdı yakacak kadar

Ateşli şiirler yazmak çok çok zordur

Birbiriyle çok ilgisiz alakasız zannettiğiniz sözcükler

Bir araya gelince şiirselliği üretebiliyor

Zamansal uzaklıklar şiirde sorun yaratmayabiliyor

Karmaşık bir manzara resmi nasıl bir bütünlük oluşturabiliyorsa

Şiirde de böyle oluyor

Manzarada birbirleriyle bir arada olamayacaklarını zannettiğiniz şeyler

Nasıl bir araya gelebiliyorsa

Uyuşmaz görünen uzak şeylerin bir arada olması

Şiirde şiirciyi her zaman şaşırtan bir şey

Şiirci, şiirde kendine özgü bir dünya yaratmak isterken,

Kendini bunaltır, şiiri de bunaltır

Ve bazen şiirde karmaşıklık içinden çıkılmaz bir hal olabilir

Şiir kendini yaktırır ve yazdırır sonra alır başını çeker gider

Kendini yeniden yeniden doğurmaya

Sözcükler doğurgandır şiirde kendiliklerinden

Karmaşıklığı örebilirler

Ve öngörülemeyen ortaya çıkışlar

Belirişler taşır içinde şiir

Şiirin tohumlanması için belki bunalım, kaos, karmaşa gereklidir

Bu yeni tohumlar şiirciye yeni şiirler yazdırır

Zihinde tohumlanan eski şiirler,

Bazen obje çeşitliliği bazen insan çeşitliliği

Karmaşıklık zihinde şiir için

Farklı kıvılcımlar sıçratmaya başlar

Şiirin yazılma aşamalarında değişik hazlar üretir kendine şiirci

Şiire hazırlanma ateşi, heyecanı gerçekliğin dışına çıkarır şiirciyi

Olacak mı olmayacak mı kaygısı

Biraz aşk gibidir bu

Endişeli kaygılı günler geçirtir şiirciye

Kendi canından biraz can verdirir şiire

‘’öyle deli saçması şiirlere gidelim

Bir ucundan tut sökülsün dizeler

Yeni bir sevgiliye kavuşmak her şiir’’

Rengin

Çeşitli ruh hallerini yansıtan

İnsan yüzlerinden-görüntülerden,

Okuduğu öykülerden, romanlardan-

Ressamların tablolarından-

Fotoğraflardan ve izlediği filmlerden

Oyunlardan beslenen şiircinin imgelemi

Bu gereçlerin karışımından bir resim çıkarır

Bir atmosfer yaratır ve o atmosfere girerek

Şiirle oynamaya başlar

Şiirin bittiğini hisseden şiirci

Bir sevinç ve coşku patlamasıyla

Bir an kendini bulutlara fırlatılmış gibi hisseder

‘’işte bu’’ anı coşkusal bir andır

‘’İşte bu’’ dediği an şiir bitmiştir şiirci için

Okuyan kişi sayısı kadar anlam üretir şiir

Okuyanın hafızasıyla, algılarıyla fikirleriyle

Bağ kurar

Şiir belki kendi başına da düşünüyor

Ve bizde şiirle beraber düşünüyoruz

Bizde düşünceler zinciri oluşturuyor şiir

Yaşamın karmaşıklığı veya

Yaşamanın karmaşıklığı

Şiirde büyüyerek daha büyük bir karmaşa yaratmaktadır

Sıkışmadan dolayı

Bütün karmaşıklık, şiirde sıkışmaktadır

Karmaşıklık şiirde soyut doğurganlık üretiyor

Bunalımın karmaşıklığının hazzı

Bazen şiirde görünür bazen görünmez

Şiir hep o değilmiş gibi yapar

O ben değilim

O değilden geliyorum ben, der

Şiiri yazanın içinde belirişler olur bazen

Tohumlar çatlamıştır sanki

Belirişlere uyan sözcükler bulmak gerekir

Beyaz bulut gibi duygular sözcüklerle renklenmeye,

Biraz kirlenmeye başlamalı ve hareketlenmelidirler…

Buna boşlukta, uçurumda düşünmek diyorlar...

Şiir hep boşlukta

Ya da uçurumun kenarında doğuyor belki

Sanki bir rüya ya giriyorsunuz şiirle beraber,

Bir boşlukta şiirle, şiirci baş başa,

Kopuyor şimdiki an’ dan…

Okuduğunuzda belki sizi de koparıyor…

Şiir sizinle konuşuyor, ertelenmiş tepkileriniz ortaya çıkıyor;

Duygularınız sanki sakladığınız yerden geri geliyor.

Şiirin sesi baştan çıkarma nesnesine dönüşüyor

Soluk soluğa kalmalarla okutuyor kendini şiir

Eleştirmenlerin söyledikleri var bunalımlı şairler için

Kendilik/ içe dalış/ hiçlemek/ sıkıntı/ yalnızlık/ bunalım/ umutsuzluk/

Yabancılaşma / rastlantı/ iletişimsizlik/ intihar

Bunlar, her şiir yazanın ve her insanın içinden geçtiği durumlar aslında

Şiiri yazan

Şiirin okuyanı bunaltmasını istiyor olabilir,

Şiir bunalıyor ve bunaltıyor okuyanı içine alıyor hapsediyor

Şiir şiircinin ruhuna girer ve sonra onun ruhunu kendi bünyesine alır ,

Ya da geçici olarak şiirciyi kendi bünyesinde misafir eder diyelim.

Geçici olarak bir ara yüz oluyor –

Bu ara yüz şiircinin acılarını şiir aracılığı ile size geçiriyor…

Şiircinin sesi, gölgesi, taşıyıcısı olan ama

Şiirciden başka bir şey olan şiir,

Sizi hayatın gittiği gibiliğinin dışına çıkarır

Verili hayata ve bu yaşadığımız basamak düzenine katlanamaz şiir

Hayatın gittiği gibiliğine itirazdır şiir

İnsanların rahatını bozmak sarsmak ve

Onları delirtmek bile isteyebilir şiir

Kurşun kalemle yazılmış hayatlara mürekkep bulaştırır şiir,

Bazen yazılanların üstüne çıkan bir duygu belirir karşınızda

Şiir sahnede pırıl pırıl parlar

Şiir insanın zihnini dinamitliyorsa iyidir

Girdaba sokuyor hatta oradan çıkarmıyorsa da iyidir

Şiir yazan her zaman tekinsiz alanlarda dolaşmalıdır

Şiiri yazan her şeyi kişiselleştirebilir

Çünkü her şey zaten kişiseldir

Şiirle uğraşmak kendini aramak ve keşfetmek yoludur

şiirle bunalıma girilir

şiirle bunalımdan çıkılır

şiirle sıkıntılar çözülür

şiirle sıkıntılar düğümlenir

insanın ötekisi, kendini bunalıma sokabilir

kendisi de ötekisini bunalıma sokabilir

şiir; ipliktir, düğümdür, örmedir,

örülmedir, sökülmedir

şiirde kendini ötekinde yansıtırsın

şiiri yazan, şiire önden bir başlık bulur bazen

başlığa sorular sorar

başlık, soruları yanıtlayamaz

bunalım: yalnızlık

bunalım: uykusuzluk

bunalım: kendine yabancı olmak

bunalım: şiirsizliktir

  

Rengin ÖZESMİ